Pierwsze wrażenie robi się tylko raz. To stwierdzenie pasuje jak ulał do procesu wprowadzania nowego produktu na rynek. Jeśli twórcy nie zweryfikują dostatecznie, czy odbiorcy potrzebują ich usługi albo wypuszczą ją z licznymi wadami, to zamiast zapowiadanego sukcesu może to się skończyć spektakularną klapą. Warto więc przed oficjalnym launchem zrobić porządne badania rynku. I właśnie temu celowi służą testy konsumenckie produktu.
Testy konsumenckie to nic innego jak próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy usługa ma szansę znaleźć uznanie odbiorców końcowych. Opiera się zwykle na udostępnieniu wybranej grupie klientów podstawowej wersji produktu i umożliwienie częściowego korzystania z niej. Podczas testów twórcy zbierają opinie klientów, sugestie zmian i udoskonaleń, weryfikują wprowadzone funkcjonalności. Niesie to ze sobą sporo korzyści, ale też wyzwań.
Korzyść nr 1: Sprawdzenie produktu „na żywym organizmie”
Żadne testy wewnętrzne nie zastąpią „zderzenia” produktu z prawdziwym rynkiem i realnymi klientami końcowymi. Dlatego tak istotne jest zweryfikowanie dotychczasowej wersji projektu z grupą docelową – nawet jeśli jest ona niewielka.
Przykładowo we wszystko.pl, nowej platformie sprzedażowej typu marketplace, której premierę planujemy w drugim kwartale tego roku, zdecydowaliśmy się na zorganizowanie testów konsumenckich przez otworzenie serwisu dla pracowników Grupy Comarch, z której się wywodzimy. To ok. 7 tys. osób, które od grudnia w ramach testów weryfikują funkcjonalności na portalu i dokonują pierwszych zakupów.
Warto wiedzieć
7 tys. potencjalnych klientów to oczywiście promil wszystkich konsumentów e-commerce w Polsce, których jest ok. 22 mln. Jednak już taka liczba „testerów” pozwala efektywnie przetestować portal i procesy zakupowe, sprawdzić jakość serwerów czy zbadać, jak zachowuje się strona przy większej liczbie aktywnych użytkowników.
Jest to tym bardziej istotne, że osoby pracujące na co dzień nad produktem mogą nie zauważyć drobnych niuansów i niedociągnięć, które dostrzeże na świeżo klient. Tym samym udzieli on nam cennych opinii i wskazówek, co powinniśmy poprawić. A skoro o wskazówkach mowa…
Korzyść nr 2: Zebranie feedbacku z rynku
Nie ma cenniejszej informacji na tym etapie rozwoju produktu, jak obiektywny feedback od odbiorców. Podczas testów są oni w stanie wychwycić niedociągnięcia w procesach, błędy, niejasne komunikaty na buttonach czy kwestie związane z UX strony.
Umówmy się – jako twórcy projektu nie zawsze jesteśmy w stanie obiektywnie ocenić efekty swojej pracy. Dobrze jest w miarę szybko wiedzieć, jak na usługę reaguje użytkownik. Klient w dobie coraz większych wymagań co do budowy strony i działania poszczególnych funkcjonalności może nam udzielić cennych wskazówek, zasugerować istotne zmiany lub wskazać wadliwie działający proces. Pozwoli nam to już na wczesnym etapie zlokalizować defekty i przystąpić do wdrażania poprawek.
Prowadząc testy konsumenckie na wszystko.pl od samego początku komunikujemy biorącym w nich udział pracownikom, że mogą dzielić się z nami feedbackiem oraz propozycjami modyfikacji co do działania platformy. Ich pomoc oraz dotychczasowe zgłoszenia pozwalają nam na bieżąco reagować i planować kolejne prace.
Korzyść nr 3: Identyfikacja błędów i przystąpienie do poprawek
Korzyść ta wynika oczywiście z dwóch poprzednich. Zidentyfikowanie błędów i udzielenie dewelopmentowi odpowiedniego, zrozumiałego feedbacku pozwala na szybkie zabranie się za wdrażanie modyfikacji albo planowanie zupełnie nowych funkcjonalności.
To bardzo ważne, bo pracując nad produktem możemy nie być świadomi pewnych potrzeb, które ma użytkownik. Czasem chodzi o z pozoru kosmetyczne kwestie, jak przesunięcie bardziej w górę przycisku „Kup teraz”, zaimplementowanie rozwijalnego menu czy zmiana kolejności linkowań w stopce. Klient może być przyzwyczajony do pewnych procesów – użytkownik lubi to, co już zna i stosuje, dlatego konieczne jest wzięcie pod uwagę jego oczekiwań.
Warto wiedzieć
Testy pozwalają dostrzec wymagania użytkowników i wcielić je w życie jeszcze przed oficjalną premierą produktu. To o tyle istotne, że mamy jeszcze stosunkowo dużo czasu, by coś zmienić bez ryzyka utraty wizerunku czy padnięcia ofiarą krytyki. Co więcej, im więcej udoskonaleń wdrożymy w trakcie testów, tym produkt będzie lepiej dostosowany do klienta w momencie launchu.
Wyzwanie nr 1: Duża liczba zgłoszeń i sugestii zmian
Przejdźmy do wyzwań, z którymi zetkniesz się podczas testów na zamkniętej grupie.
Przede wszystkim możesz zderzyć się z dużą liczbą błędów i sugestii zmian zgłaszanych przez testujących użytkowników. Poprawki mogą wymagać sporego zaangażowania deweloperów, co sprawi, że będzie mniej czasu na realizowanie zaplanowanych wcześniej działań i implementacji.
Ważne jest, by odpowiednio zarządzać zasobami oraz wyznaczać priorytety. Nie każda poprawka zgłoszona przez użytkownika wymaga natychmiastowej reakcji. Zupełnie inną wagę będzie miała sugestia, którą zgłosi kilkadziesiąt osób, niż ta, którą podzieli się 1-2 konsumentów. Wszystko zależy też od tego, jak liczny zespół pracujący nad produktem posiada dana organizacja.
Nie wszystkie zgłoszone propozycje modyfikacji będą jednak miały charakter techniczny. Klienci mogą np. skarżyć się na wysokie ceny usługi, brak kontaktu z działem handlowym czy nieestetyczne banery. Dlatego ważna w tej sytuacji jest poprawna komunikacja między zespołem programistów a jego otoczeniem – sprzedawcami, marketingiem.
Wyzwanie nr 2:Klienci postrzegają produkt inaczej niż zakładaliśmy
Przeprowadzając analizy na początku rozwijania projektu w pewnym momencie dział biznesowy określa cel produktu i główne założenia. Wśród nich mogą się znaleźć np. dostarczenie oryginalnej pod względem UX strony usługowej czy zapewnienie klientom łatwiej ścieżki zakupowej.
Nie zawsze jednak założenie, które przyjęliśmy na początku, jest realizowane w 100%. Zdarza się, że jako twórcy projektu jesteśmy przekonani o skuteczności pewnych rozwiązań, które dostarczyliśmy wraz z wydaniem wersji produktu, choć rzeczywistość pokazuje coś innego. Intuicyjny UX strony okazuje się nie tak oryginalny, jak planowaliśmy, a ścieżka zakupowa zamiast dostarczać użytkownikowi przyjemnych doświadczeń, wprawia go w zakłopotanie.
Warto wiedzieć
Dlatego testy konsumenckie przydają się również do weryfikacji celu produktu oraz przyjętych założeń, które ten cel mają pomóc osiągnąć. „Zderzając” produkt z rynkiem i potrzebami realnych konsumentów zyskujemy niezbędną wiedzę, ile jeszcze brakuje nam do realizacji założonego poziomu jakości produktu. Im szybciej to wiemy, tym lepiej, wszak pierwsze wrażenie na użytkownikach robi się tylko raz.
Testy konsumenckie– podsumowanie
Testowanie produktu na grupie klientów to sporo korzyści, ale też wyzwań, z którymi musi sobie poradzić zespół. Testy uświadamiają organizacji, w jakim miejscu znajduje się produkt pod względem rozwoju. Zamiast zatem stawiać pytanie „czy warto testować?” lepiej pytać „jak długo prowadzić testy i jakie będę miał z tego korzyści?”.
