„Trendy modowe wywierają większy wpływ na środowisko niż ruchy płyt tektonicznych” –napisał AndriSnærMagnason w książce „O czasie i wodzie”. Ten cytat dobrze obrazuje oddziaływanie nie tylko branży odzieżowej, ale ogółu działalności człowieka na naturę. Trudno się z tym nie zgodzić – powolne, ale nieubłagane zmiany coraz bardziej dają nam w kość.
Nie pozostają one jednak bez odpowiedzi. Reakcją na tę akcję jest już nie tylko świadomość, ale zaawansowane działania mające na celu ograniczenie zanieczyszczenia środowiska i zmianę nawyków. Czym jest ruch less waste i zielony marketing? Jak w tym zakresie może działać e-commerce?
Spis treści:
- Eko, less waste, zero waste – co to jest i jak z tego korzystać?
- Zielony marketing oczami współczesnego konsumenta
- Elementy strategii greenmarketingowej, które warto wdrożyć w swojej firmie
- Firmy, które są eko i się tego nie wstydzą
- Jakie obawy mają klienci w związku z ekologią w e-commerce?
- Greenwashing
Eko, less waste, zero waste – co to jest i jak z tego korzystać?
Bycie eko to dość szerokie pojęcie. Coraz bardziej widoczne jest jednak w codzienności zwykłego człowieka. To już nie tylko konieczność segregowania śmieci i rezygnacji z plastikowych słomek. To o wiele więcej – świadomy wybór produktu w szkle zamiast plastiku, sprawdzenie certyfikatów przed wrzuceniem do koszyka czy… wybór stylu życia zwanego less lub zero waste.
Oba te pojęcia bywają używane zamiennie, ale dotyczą tego samego problemu: produkcji odpadów.Rok 2020 przyniósł nam zawrotny wynik: 13,1 mln ton wytworzonych śmieci komunalnych (dane z Głównego Urzędu Statystycznego). To 342 kg odpadów na osobę. Ten problem nie przechodzi jednak niezauważony.
Odpowiedzią jest less waste. Jak wyrzucać mniej, a więcej wykorzystywać ponownie? To zagadnienie nie sprowadza się tylko do oszczędnego gospodarowania tym, co się nabywa. Trzeba sięgnąć dalej. Oznacza to wybór takich produktów, których opakowanie da się ponownie wykorzystać, ale także zwracanie uwagi na to, jaką postawę wobec zagadnienia prezentują dostawcy produktów i usług. Także ci internetowi.
Jak zmiany w społeczeństwie i zwiększająca się świadomość ekologiczna konsumentów wpływają na e-sklepy?
Zielony marketing oczami współczesnego konsumenta
Jakie czynniki składają się na decyzję zakupową współczesnego konsumenta? Wbrew pozorom nie jest to wyłącznie cena (choć nadal bywa ważna). Na liście wymagań stawianych produktom coraz częściej pojawia się odpowiedzialna postawa firmy wobec zagadnień związanych z ochroną środowiska. Dlaczego? Zajrzyjmy do statystyk.
Szczególnie widoczne jest to w branży spożywczej. Z badania przeprowadzonego przez SW Research w ramach kampanii „Przestaw się na eko – szukaj Euroliścia” wynika, że najczęściej po żywność ekologiczną sięgają przedstawiciele pokolenia „Z”. Aż 39% ankietowanych z tej grupy wiekowej kupuje tego typu produkty co najmniej raz w tygodniu.
Zwiększająca się świadomość konsumentów dotyka nie tylko branżę spożywczą. Jak jednak wiedza dotycząca zmian klimatycznych i konieczności jednostkowego działania w tym zakresie wiąże się z codziennymi wyborami? Jak się okazuje, dość ściśle.
Z raportu„Sustainability: The European Story” opracowanego w 2021 roku przez firmę Kantar wynika, że 43% badanych Europejczyków odczuwa negatywne zmiany wynikające z przemian klimatycznych. Przekłada się to na zainteresowanie rozwiązaniami, które mają na celu poprawę obecnej sytuacji – aż 42% polskich konsumentów deklaruje chęć sięgnięcia po produkt ekologiczny. Nawet jeśli będzie się to wiązało z zapłaceniem wyższej ceny. Dlaczego tak jest?
Młodsze pokolenia głębiej odczuwają problematykę zmian klimatu i niszczenia środowiska naturalnego. Ogromny wpływ na to miała pandemia. Obecnie coraz więcej osób młodych (między 16 a 24 rokiem życia) cierpi z powodu niepokoju klimatycznego. Eko-anxiety to jednak nie tylko zmiana samopoczucia, ale takie objawy jak ataki paniki, poczucie winy czy głęboka frustracja. Temat ten poruszyło Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA) w związku z Międzynarodowym Dniem Walki z Depresją w 2021 roku.
Popyt na rozwiązania i produkty, które w jakiś sposób przyczyniają się do dbania o środowisko naturalne będzie więc tylko wzrastał. Jak może na to zareagować sektor e-commerce? Sięgnąć po green marketing.
Elementy strategii greenmarketingowej, które warto wdrożyć w swojej firmie
Czym jest greenmarketing? To całokształt działań, jakie firma może podjąć, by funkcjonować z poszanowaniem środowiska naturalnego. Obejmuje nie tylko wdrożenie odpowiednich standardów pracy, ale też ekologiczne metody wysyłki czy działania edukacyjne.
Dla konsumenta jest jednak ważne, by ten aspekt był odpowiednio widoczny. Co w tym zakresie mogą robić sklepy internetowe?
Wybór produktów pakowanych w sposób ekologiczny
Wiele firm produkujących np. kosmetyki decyduje się na opakowania przyjaźniejsze środowisku. Warto utworzyć w sklepie kategorię, w której pojawią się produkty pakowane w szkło lub metal, bez dodatkowego kartonika czy możliwe do uzupełnienia (tak sprzedawane są np. szampony w kostkach). Ułatwi to klientowi znalezienie ich i pomoże mu zapoznać się z innymi markami, które takie wyroby oferują.
Do takiej kategorii można włączyć także produkty opatrzone odpowiednimi certyfikatami, np. EU Ecolabel, Bezpieczny dla ozonu czy BDIH (znak Federalnego Stowarzyszenia Firm Przemysłowych i Handlowych dla Farmaceutów, Zdrowej Żywności, Suplementów Diety i Kosmetyków). Gwarantują one, że dany wyrób nie tylko jest wykonany z materiałów przyjaznych dla środowiska, ale też przy jego produkcji nie użyto surowców testowanych na zwierzętach (w przypadku znaku BDIH).
Sposób postępowania z produktami uszkodzonymi i z kończącą się datą ważności
Produkty z uszkodzonym opakowaniem i takie, którym kończy się data ważności, to doskonały łup dla łowców okazji. Jeśli zawartość nie uległa uszkodzeniu i przeterminowaniu, warto taki wyrób przecenić i umieścić w dedykowanej kategorii.
Coraz większą popularnością cieszą się aplikacje powiadamiające o dostępności np. żywności z kończącym się terminem, którą można kupić za ułamek ceny. Too Good To Go czy Foodsi zyskują klientów nie tylko wśród osób o niskich dochodach. Kategoria „Krótki termin” lub bardziej ogólnie „Outlet” może stać się dla sklepu metodą na sprzedaż kłopotliwego asortymentu, a dla klienta – sposobem na uratowanie produktu przed zmarnowaniem. Zyskują obie strony.
Ekologiczna wysyłka
Uwagę konsumentów przyciąga też to, w jaki sposób sklepy internetowe pakują i wysyłają towar. W tym przypadku na szali leżą dwie zasadnicze kwestie – bezpieczeństwo przesyłki (w przypadku ekologicznych szklanych opakowań tym cenniejsze) i redukcja odpadów, które powstają przy tej okazji.
Wiele sklepów deklaruje używanie do wysyłki kartonów pochodzących z dostaw. Jeśli jednak nie znajdą one zastosowania (ponieważ np. są mocno zużyte), mogą zostać przetworzone na wypełnienie do paczek. Drugie życie warto dać też wypełnieniom ze sztucznych materiałów, np. folii bąbelkowej.
Ciekawą opcją są biodegradowalne „chrupki” wykonane ze skrobi. To lekkie, sprężyste wypełnienie, które dobrze amortyzuje zawartość paczki, a przy tym jest biodegradowalne. Zamiast wyrzucać, można rozpuścić je w wodzie i np. podlać nią rośliny doniczkowe.
Elektroniczna faktura zamiast papierowej
Obecnie coraz mniej firm wysyła klientom faktury w wersji papierowej. Jest to możliwe dzięki przepisom unijnym, które nie wymagają umieszczania na tych dokumentach podpisu i pieczątki firmy. Sklepy objęte obowiązkiem posiadania kasy fiskalnej muszą jednak nadal załączać do przesyłek paragony, choć niedługo być może i to się zmieni – od czerwca 2020 roku możliwe jest w niektórych branżach wydawanie e-paragonów (za zgodą nabywcy).
Redukcja obiegu papieru wewnątrz i na zewnątrz firmy jest jednak bardzo ważna. Tym ważniejsza, że idzie z duchem czasu i cyfryzacją przedsiębiorstw. Tam, gdzie jednak papieru nie da się uniknąć, warto zastosować eko-tricki takie jak drukowanie dwustronne, mniejsza czcionka czy korzystanie z papieru z recyklingu (takiego, który nie był poddawany procesowi bielenia).
Postępowanie z produktami ze zwrotów
Bardziej złożonym problemem dla sklepów internetowych są zwroty produktów. Wiążą się one z ponownym transportem, zużyciem opakowania, a często nawet utylizacją wyrobu, który okazał się uszkodzony. Co w takiej sytuacji zrobić?
Najlepszą sytuacją jest, kiedy można produkt przygotować do dalszej sprzedaży. Przedmioty zdatne do użytku mogą też wejść w skład kategorii „Outlet” lub zostać przekazane potrzebującym organizacjom jako darowizna.
Działalność edukacyjna
Jesteś eko? Mów o tym! Nie tylko w zakresie podejmowanych czynności. Jeśli sklep ma część blogową, warto postarać się o cykl artykułów związanych z ekologicznymi rozwiązaniami, które podejmuje firma, zamierza podjąć w przyszłości, a nawet nowinkami technologicznymi w tym zakresie.
Jak to robią inni?
Firmy, które są eko i się tego nie wstydzą
Pod względem działalności proekologicznej najwięcej uwagi skupiają na sobie giganci rynkowi. Ranking Focusa z 2019 roku wskazał 25 podmiotów działających globalnie. Najwyższa ocena w 5-stopniowej skali oznaczała, że czynności podejmowane przez firmę mają duży wpływ na poprawę środowiska naturalnego.
W badaniu tym prym wiodła Ikea z wynikiem 3,57 pkt. Uznanie zyskała dzięki akcjom takim jak budowa elektrowni wiatrowych, rezygnacja z używania plastiku w produktach jednorazowych czy współpraca w organizacji kampanii edukacyjnych. Zaraz za nią z wynikami minimum 3 punktów uplasowały się Eurocash, BGŻ BNP Paribas, Kaufland i Żabka.
Jak radzą sobie z tym inne firmy?
Napieknewlosy.pl
Sklep napieknewlosy.pl oferuje szeroką paletę kosmetyków i produktów, które przeznaczone są do pielęgnacji włosów: od szamponów, przez odżywki, aż po zioła i półprodukty służące do samodzielnie wykonywanych mieszanek.
Firma w swojej działalności opiera się za zasadzie less waste. Oznacza to m.in.:
- używanie do wysyłek kartonów z dostaw;
- korzystanie z celulozowych, biodegradowalnych wypełnień;
- obecność w sklepie osobnej kategorii na produkty z ekologicznymi opakowaniami (szklane buteleczki lub możliwość uzupełnienia);
- umieszczenie produktów z krótkimi datami ważności i uszkodzonymi opakowaniami w kategorii „Outlet” i obniżenie ich ceny;
- zakup nacinarki do kartonu, która przetworzy nienadające się do ponownego wykorzystania pudła na wypełnienia do paczek;
- działalność edukacyjną na Instagramie – np. wskazówki co do tego, w jaki sposób można wykorzystać ponownie celulozowe wypełnienia z paczek lub pudełka.
Marka tłumaczy też, dlaczego zdecydowała się na wykorzystanie zwykłej taśmy klejącej zamiast papierowej. O działaniach proekologicznych firmy można przeczytać na podstronie „Sklep LESS WASTE”.
Black Point
Firma Black Point zajmuje się dystrybucją, serwisem i recyklingiem tuszy i tonerów do drukarek. Na uwagę zasługuje ich autorskie rozwiązanie – tonery Oh!Green. Toner pakowany jest w biodegradowalne worki ze skrobi i karton z recyklingu, z certyfikatem FSC.
Przedsiębiorstwo zachęca do zachowania oryginalnych opakowań produktów, ponieważ nadają się one do ponownego wykorzystania – taki ekologiczny zamiennik tonera można zwrócić, a Black Point zajmie się jego regeneracją. Użytkownik nie musi nawet płacić za przesyłkę ze zwrotem – firma pomyślała o wszystkim.
Black Point we współpracy z Klubem Gaja organizuje zbiórkę zużytych wkładów do drukarek. Stawia też na edukację – tonerach Oh!Green i działaniach proekologicznych marki można przeczytać na jej blogu.
Zooplus
Sklep Zooplus znany jest sporej części posiadaczy czworonożnych (i nie tylko) przyjaciół. Jakiś czas temu do wyboru przy wysyłce paczki pojawiło się dodatkowe okienko. Użytkownik może wyrazić zgodę na wydłużenie przesyłki (do 3 dodatkowych dni), a w zamiast firma zrekompensuje ślad węglowy wytworzony podczas jej realizacji. Co to dokładnie znaczy?
Podmiot aktywnie uczestniczy w projektach na rzecz ochrony klimatu i zrównoważonego rozwoju. Opóźnienie każdej przesyłki do wpłata na rzecz jednej z tych akcji. To jednak nie wszystko, co Zooplus ma do powiedzenia w kwestii ekologii.
Jak informuje sklep na swojej stronie, podejmują oni działania takie jak m.in.:
- używanie do pakowania przesyłek kartonów i wypełniaczy pochodzących z recylingu;
- rozbudowywanie sieci dystrybucji, aby zredukować długość tras pomiędzy firmą a klientem;
- korzystanie z odnawialnych źródeł energii;
- przekazywanie karm z krótkimi terminami ważności w ramach darowizny dla organizacji zajmujących się ochroną zwierząt.
Zooplus chwali się także działalnością prowadzoną z ClimatePartner w Ghanie. Akcja promuje wymianę tradycyjnych palenisk na wydajne piece, co przyczynia się do zmniejszenia wycinki drzew na obszarze tego kraju.
Zalando
Czy branża odzieżowa może być eko? W dobie fast fashion wydaje się to trudne do osiągnięcia. Rękawicę na tym polu podjęło Zalando.
Do dyspozycji klienta oddano ZalandoPre-Owned. Użytkownik może tam oddać do ponownego wykorzystania używaną odzież. Sklep zajmuje się jej wyceną, oceną jakości i sprzedażą. Były właściciel ubrania może zdecydować, czy w zamiast za to chce otrzymać bon podarunkowy do wykorzystania na platformie, czy przekaże wyliczoną kwotę na cele charytatywne.
Czym jeszcze takie rozwiązanie różni się od popularnych serwisów ogłoszeniowych? Także tym, że po akceptacji wyceny i przesłaniu odzieży do firmy to ona zajmuje się jej sprawdzeniem i dalszą sprzedażą.
Na tym jednak nie koniec – Zalando wprowadza do swojej oferty kolekcje, które projektowane są z myślą o ich recyklingu. Osoby zainteresowane produktami less waste znajdą też coś dla siebie w kategorii „Zrównoważona moda”.
Czy to wszystko jednak wystarczy, by przekonać nieprzekonanych?
Jakie obawy mają klienci w związku z ekologią w e-commerce?
Działania ekologiczne w obrębie produkcji i sprzedaży towarów nadal budzą wiele obaw wśród konsumentów. Co może powstrzymywać klienta przed wyborem produktów firmy, która dba o środowisko?
Wyższe ceny
Wiele obaw dotyczących produktów ekologicznych wiąże się z ich cenami. O ile więc część konsumentów jest skłonna zapłacić za wyrób więcej, jeśli z jego wytwarzaniem i dystrybucją wiąże się odpowiedzialna postawa firmy, o tyle spora część nadal kieruje się niższymi kosztami.
Według badania przeprowadzonego przez G. Hermana w 2010 roku 40% respondentów stwierdziło, że nie wybierają żywności ekologicznej ze względu na jej cenę. A jak jest z produktami kosmetycznymi? Tu przewaga cenowa nie jest tak widoczna. Wyroby less waste nie dość, że mogą kosztować tyle samo, co analogiczne w plastikowych opakowaniach, to dają często możliwość ponownego wykorzystania buteleczki lub dokupienia uzupełnienia. Widać z tego, że nie taki diabeł straszny, jak go malują.
Mniejsza trwałość produktów
Produkt eko łączy się niejako ze stosowaniem mniejszej ilości (lub wcale) sztucznych substancji konserwujących. W związku z tym ma być mniej trwały. Tu znów najbardziej problematyczna jest żywność.
W przypadku innych branż takie wątpliwości może budzić wykorzystanie np. opakowań papierowych zamiast folii czy plastiku. Warto jednak wskazać, że często nie wpływa to na jego jakość. Na zmianie opakowania zyskują np. produkty spożywcze suche takie mąki czy przyprawy.
Greenwashing
Zjawisko greenwashingu to zestaw działań, które mają wywołać u konsumentów wrażenie, że dana firma jest eko-friendly. Obejmuje zazwyczaj akcje promocyjne, za którymi nie idą rzeczywiste zmiany.
Przykładem może być akcja Coca-Coli z 2019 roku. Polegała ona na wysyłaniu do influencerów paczek zawierających… pustą plastikową butelkę i list, który przypominał o konieczności segregacji odpadów. Czy taka kampania uświadamiająca uzasadniała wyprodukowane dodatkowej partii odpadów? Odbiorcy wyraźnie stwierdzili, że nie. Skończyło się przeprosinami ze strony marki.
To tylko jeden wielu przykładów greenwashingu. Często takie działania są znacznie subtelniejsze. W dobie zwiększającej się świadomości konsumenckiej coraz rzadziej zdają jednak egzamin. Użytkownicy nie tylko czytają składy produktów. Sprawdzają też, w jaki sposób zostały zapakowane, gdzie wyprodukowane i jaką postawę reprezentuje firma przewozowa, która je dostarcza.
Czy warto zatem działać ekologicznie w e-commerce? Wzrost zainteresowania tematami zero i less waste wśród klientów jasno wskazuje, że tak.
