Poniższy tekst to fragment książki Polski e-konsument – typologia, zachowania, którą napisali Magdalena Jaciow i Robert Wolny. Całość ukazała się nakładem wydawnictwa Onepress.pl.
E-konsumenci lubią robić zakupy. Na czym im najbardziej zależy podczas robienia zakupów innych niż codzienne zakupy spożywcze? Sporządzony na podstawie wyników badań portret psychologiczny polskiego e-konsumenta wskazał, iż konsumenci dokonują wyborów w sposób racjonalny dla siebie.
Racjonalność działania polskich e-konsumentów przejawia się w dążeniu do zakupów tanich i dobrych jakościowo. Te dwa motywy: „dobra cena” i „wysoka jakość” kupowanych produktów niezmiennie „rywalizują” ze sobą. Najbardziej zadowolony nabywca to taki, który ma poczucie, że kupił produkt wysokiej jakości w dobrej (niskiej) cenie.
Tym, na czym najbardziej zależy co trzeciemu polskiemu e-konsumentowi podczas robienia zakupów innych niż codzienne zakupy spożywcze, jest oszczędzanie pieniędzy. Również co trzeci badany dąży do kupowania produktów najwyższej jakości. Dla co piątego badanego najważniejsze jest poświęcenie na zakupy jak najmniej czasu. Przyjemne spędzenie czasu na zakupach najważniejsze jest dla co piętnastego badanego.
Kobietom bardziej niż mężczyznom podczas zakupów zależy na oszczędzaniu pieniędzy oraz czerpaniu przyjemności z zakupów. Mężczyźni bardziej nastawieni są na kupowanie produktów najwyższej jakości oraz poświęcanie na zakupy jak najmniejszej ilości czasu.
Na oszczędzanie pieniędzy i przyjemne spędzanie czasu na zakupach częściej też zwracają uwagę młodzi respondenci (do 24. roku życia). Z kolei starsi (25 lat i więcej) częściej dążą do poszukiwania produktów najwyższej jakości oraz zakupów, które nie zajmą im wiele czasu.
Zakupy online mają swoje wady i zalety. Z reguły niższa cena produktu nie jest dla wielu konsumentów wystarczającą rekompensatą za konieczność oczekiwania na kupiony produkt nawet kilka dni. Oszczędność kosztów nie jest już tak oczywista, jeśli do niższej ceny produktu dodamy koszty jego wysyłki. Oszczędność czasu też nie jest już tak oczywista. Wprawdzie nie chodzimy po sklepach, pokonując różne odległości, ale też nie otrzymujemy produktu w chwili dokonania wyboru (musimy na niego poczekać). W Internecie mamy dostęp do wielu informacji o produkcie, w tym opinii innych użytkowników, ale tak naprawdę to nie możemy go sami ocenić, zobaczyć, jak wygląda, dotknąć itp. (zdjęcie nie zawsze nas przekonuje). Niemożność dotknięcia czy przymierzenia produktu (w przypadku odzieży) jest dla konsumentów dużą uciążliwością, która w wielu przypadkach prowadzi do zawarcia niefortunnych transakcji.
O zaletach i wadach zakupów przez Internet wypowiedzieli się także polscy e-konsumenci. Wzrastająca popularność zakupów w sieci wynika z wielu pozytywnych stron takich zakupów, skłaniających kupujących do zakupów. Głównym motywem zakupów przez Internet dla polskich e-konsumentów jest niższa cena oferowanych produktów oraz oszczędność czasu. Respondenci wskazywali również na duży wybór produktów w Internecie oraz możliwość porównywania produktów różnych producentów pod względem ceny i parametrów technicznych.
Co czwarty badany wskazywał na wygodę zakupów przez Internet (fakt, że nie musi wychodzić z domu lub pracy) oraz brak ograniczeń czasowych w otwarciu sklepów (możliwość dokonywania transakcji 24 godziny na dobę). Co szósty badany podkreślał fakt, iż zakupy w Internecie są bardziej przemyślane, nie kupuje się pod wpływem impulsu.
Na wygodę dokonywania zakupów online związaną z możliwością porównywania produktów, brakiem konieczności wychodzenia za domu, dostępnością produktów w sklepach 24 godziny na dobę, dogodną formą płatności częściej zwracały uwagę kobiety.
Mężczyźni, dokonując zakupów przez Internet, częściej niż kobiety kierują się oszczędnością czasu i pieniędzy, szeroką ofertą i szczegółowymi informacjami o produkcie.
Młodzi e-konsumenci, dokonując zakupów w sieci, częściej niż starsi kierują się dużym wyborem towarów i dogodną formą płatności. Częściej też oceniają zakupy online jako bardziej przemyślane i mniej impulsywne. Dla starszych takie zakupy są zdecydowanie bardziej wygodne, bo nie wiążą się z koniecznością wychodzenia z domu lub pracy.
Wadą zakupów w sieci, na którą zwracało uwagę najwięcej respondentów, jest ryzyko otrzymania towaru niezgodnego z zamówieniem. Poza tym zdaniem co trzeciego badanego ludzie obawiają się oszustw związanych z płatnościami w Internecie.
Z opinią, że z zakupami online wiąże się niebezpieczeństwo utraty prywatności danych osobowych, zgadza się co ósmy badany, częściej kobiety i ludzie młodzi. Również kobiety i ludzie młodzi częściej obawiają się oszustw związanych z e-płatnościami. Na brak kontaktu ze sprzedawcą podczas zakupów online zwrócił uwagę co dziesiąty badany. Częściej brak kontaktu ze sprzedawcą postrzegany jest jako wada e-zakupów przez mężczyzn oraz ludzi młodych (do 24 lat). Z opinią, iż zakupione w Internecie towary otrzymuje się z opóźnieniem, zgadza się jedynie 6% badanych, w tym zdecydowanie więcej mężczyzn i ludzi młodych.
Niewielki jest też odsetek badanych, którzy zgadzają się z opinią, iż w społeczeństwie nie ma zaufania do takiej formy robienia zakupów. Na brak zaufania do zakupów online częściej zwracały uwagę kobiety oraz młodsi respondenci (do 24 lat).
Z żadną z wyróżnionych negatywnych opinii o zakupach w Internecie nie zgadza się co czwarty badany. Świadczy to o pozytywnej postawie badanych wobec zakupów w sieci. Zresztą trudno byłoby oczekiwać zupełnie negatywnego stosunku do zakupów online wśród osób, które dokonują takich zakupów często.
Polscy e-konsumenci świadomi są zarówno plusów, jak i minusów zakupów przez Internet. E-zakupy dla polskich e-konsumentów są korzystniejsze w stosunku do zakupów tradycyjnych ze względu na niższą cenę produktów w e-sklepach, wygodę związaną z oszczędnością czasu na zakupy, możliwością porównania produktów różnych producentów ze względu na wybrane cechy i funkcje produktu oraz szeroką ofertą produktową e-sklepów. E-zakupy są również ryzykowne, głównie ze względu na możliwość otrzymania towaru niezgodnego z zamówieniem, oszustwa podczas dokonywania e-płatności oraz brak możliwości obejrzenia produktu w rzeczywistości.
—
Powyższy tekst pochodzi z książki „Polski e-konsument – typologia, zachowania. Książkę można kupić w księgarni Onepress.pl (link).
