Do napisania tego wpisu zachęciły mnie ostatnie wydarzenia związane z fuzją Merlina i Empiku. Ostatecznie UOKiK nie wyraził zgody na połączenie się dwóch czołowych graczy internetowych. To decyzja na pewno rozczarowująca dla zarządów wspomnianych firm, ale w mojej ocenie pozytywna dla wydawców, którzy obawiali się monopolu w internecie (Merlin był i jest dla nich alternatywą).
Dla potrzeb niniejszego materiału załóżmy, że z odwołania Empiku nic nie wyjdzie i decyzja UOKiK jest ostateczna. Będzie to oznaczało, że Merlin.pl musi sobie poradzić w pojedynkę. Spółka jest przyzwyczajona do „samotnej” walki na rynku, bo przez długi czas, zanim został reaktywowany ponownie Empik.com w 2006 roku (działał krótko w okresie pierwszego boomu internetowego) nie miała godnego rywala.
Brak konkurencji nie jest oczywiście dobrą sytuacja dla całego rynku – rozleniwia i powoduje wolne wprowadzanie udogodnień dla klientów. Merlin nie był zatem solidnie przygotowany na pojawienie się nowego Empik.com i dość szybko ten sklep dogonił go pod względem oglądalności (ale nie zdołał przeskoczyć). Taka sytuacja utrzymuje się mniej więcej od półtora roku. Być może to była zachęta dla zarządu Empiku do przejęcia Merlina, a nie dalszej walki. Zupełnie inaczej było w branży RTV/AGD, gdzie Euro.com.pl w ciągu 2-3 lat przeskoczyło swojego głównego konkurenta Agito.pl kilkukrotnie. Bez fuzji i przejęć, a ze stworzeniem dodatkowych brandów (OleOle.pl).
Warto popatrzeć na coś innego – czy przypadkiem obydwaj gracze nie przegapiają trochę innego rynku, zbytnio koncentrując się najbardziej na zwiększeniu skali swojej działalności? Wystarczy zerknąć na ”oręż” w postaci 400 e-booków, którymi dysponuje serwis ZłoteMyśli.pl.
Szybkie spojrzenie na Alexa.com pozwala wyłapać ostatnią promocję Złotych Myśli na Grouponie. Dzięki niej serwis zanotował chwilowy wzrost i zrównał się z… Empikiem. Na razie był to dobry „incydent”, ale cały ruch na zlotemysli.pl jest tylko 30-40% niższy od tego na Empik.com. Słowa uznania dla prowadzących ten sklep internetowy z ebookami, którzy są znani z nieprzeciętnych umiejętności perswazyjnych. Pytanie co by było gdyby ZM znacząco poszerzyło ofertę, utrzymując swój obecny unikalny styl i efektywność w podtrzymywaniu uwagi użytkowników?
Wprawdzie Empik wprowadził ostatnio także audiobooki, ale to dla tej firmy to trudny temat, gdyż posiada własną sieć salonów. Z tego powodu ebooki czy też audiobooki najpewniej będą mieć negatywny wpływ na sprzedaż w punktach offline. Może się okazać, że w tym przypadku multichannel nie zadziała tak, jak w przypadku firm poszerzających jedynie działalność o nowe kanały.
Jeśli nie dojdzie do fuzji (o czym jestem raczej przekonany), prognozuję, że w ciągu 2-3 lat sytuacja na rynku internetowych księgarni będzie bardzo interesująca. Empik będzie nadal naciskał Merlina. Swoje miejsca zajmą takie projekty jak Złote Myśli czy Audioteka.pl. W dobrej kondycji utrzymają się też projekty pozycjonowane nieco inaczej (księgarnią z duszą), takie jak Gandalf.com.pl. Jednocześnie w tle rozkręca się Amazonka.pl, założona przez długoletniego Członka Zarządu Merlina Krzysztofa Jerzyka.
Osobny temat stanowią podmioty zagraniczne. Amazon pod koniec roku dołączył nasz kraj do grupy FREE Super Saver Delivery – darmowych dostaw w ciągu 3 do 10 dni roboczych. To najpewniej nie jest ostatnie słowo tej firmy w zachęcaniu polskich klientów do zakupów.
Dokąd to wszystko prowadzi? Być może odpowiedź znajdziemy na rynku amerykańskim. 18 lutego, druga największa sieć księgarni stacjonarnych Borders została zmuszona do zamknięcia 200 swoich placówek. Nie wytrzymała starcia z Amazonem i produktami cyfrowymi dystrybuowanymi przez internet. Oczywiście nie można przypisywać całej winy Amazonowi – Borders zbyt późno pojawił się w sieci i nie był w stanie wywalczyć sobie odpowiedniego miejsca, gwarantującego solidne przychody. Z pewnością Empik ma ten fakt na uwadze.
—
Dawid Sadulski – od 1999 roku związany zawodowo z branżą internetową, w szczególności z branżą „Travel & Transportation”. Zajmuje się budową zintegrowanych systemów WEBowych dla platform eCommerce. Autor bloga BlueCart.pl. Praktyk WEB 2.0 i PO IG 8.1.
